میرزا ابراهیم حکمی زنجانی

میرزا ابراهیم حکمی زنجانی

علامه ریاضی هیوی منجم میرزا ابراهیم حکمی ارثماطیقی زنجانی ابن ابی الفتح معروف به«عسگر» و«صفار» در حدود سال 1372 هـ . ق در زنجان در یک خانواده ی تاجر و ثروتمند به دنیا آمد. عالمی فقیه، ریاضی دانی متبحر، فیلسوف الهی، زاهد عارف و از حکمای بزرگ و از مروجان نامی زنجان بود .
ابتدا در بازار به مدت کوتاهی نزد پدر مشغول شاگردی شد. بعد به توصیه ی یکی از دوستان پدر او به مسجد سید زنجان رفت و در آن جا مشغول تحصیل شد و تحصیلات خود را ادامه داد. در ابتدای تحصیلات او در زنجان، استادش، شیخ حسن نامی به خاطر جثه ی لاغر و اندام کوچک او چندان رغبتی برای تدریس به او نشان نمی داد، اما پس از مدت کوتاهی پی به نبوغ و استعداد فوق العاده او برد.
میرزا ابراهیم برای ادامه ی تحصیلات به تهران رفت و در مسجد سپهسالار تهران حجره ای گرفت و در آن جا مشغول به تحصیل شد. اساتید او میرزا محمد حسن آشتیانی(از شاگردان بزرگ شیخ انصاری)، میرزا حسین سبزواری، آقا علی، آقا محمد رضا وحکیم و فیلسوف میرزا ابوالحسن جلوه بوده اند. میرزا ابراهیم در علوم عقلی و نقلی با استفاده از آن اساتید به استادی مسلم رسید و در فقه از میرزا محمد حسن آشتیانی درجه ی اجتهاد گرفت. او در سال ۱۳۴۰ هجری قمری تحت تأثیر آخوند ملا قربانعلی زنجانی به زنجان بازگشت و به تدریس و تصنیف روی آورد و امامت جماعت مسجد یری بالا را هم به عهده داشت. از اساتید دیگر میرزا ابراهیم در زنجان مرحوم علامه میرزا مجید حکمی را می توان نام برد. ایشان در ریاضیات آن قدر تبحر داشته که در اوایل تأسیس دانشگاه در ایران در هنگام بروز مشکلات به او رجوع می کردند. سید ابوالحسن رفیعی قزوینی یکی شاگردان او در ریاضیات بوده است. او درباره ی میرزا ابراهیم حکمی گفته من از اصفهان آمدم به زنجان و به مدت نُه ماه در مسجد و مدرسه ی جمیله خانم اقامت کردم تا از شیخ ابراهیم حکمی ریاضیات بخوانم و بعد گفته: نظیر او در ریاضیات در ایران کسی و جود ندارد. شاگردان بزرگی را تربیت نموده که هریک منشأ خدمات ارزنده ای در علوم الهی و اسلام و مسلمین و مکتب تشیع شده اند. از شاگردان ایشان، سید حسین زنجانی بوده که در زنجان منظومه تدریس می کرده است. میرزا ابوعبدا... زنجانی(شیخ الاسلام زنجانی)، آقا سید محمد فاطمی قمی، میرزا اسدا... بن جعفر زنجانی، آیت ا... سید احمد شبیری زنجانی،آیت ا... شیخ محمدمحسن منزوی معروف به شیخ آقا بزرگ تهرانی، آیت ا... العظمی شیخ حسین دین محمدی زنجانی، آیت ا... العظمی میرزا محمدباقر زنجانی،آیت ا... العظمی حاج شیخ عبدالکریم امام زنجانی و آیت ا... سیدحسین نجفی میرزایی معروف به آقا نجفی نیز از شاگردان بزرگ وی بوده اند.
سرانجام میرزا ابراهیم حکمی درروز دوشنبه ۱۳ رمضان ۱۳۵۱ هجری قمری برابر با 12 مرداد 1311 در سن ۷۹ سالگی در تهران در گذشت و در رواق ورودی حرم امامزاده سید ابراهیم زنجان دفن شد.تألیفاتی از جمله: رسالهای در خمس، رساله در حکم لباس مشکوک، رساله در احکام خلل واقع در نماز، شرح زبده بر شیخ بهایی، رساله در شرح حساب عقود الانامل(یا رساله عقد انامل)، حاشیه بر اصول اقلیدس در هندسه( که خواجه نصیر طوسی نوشته است) تا مقاله دهم، رساله در نسبت ارتفاع بزرگ ترین کوه ها به قط زمین، حواشی بر کتاب اکرثاوذوسیوس، حاشیه علی التبیان فی شرح الدیوان المتنبی ابوالطیب احمدبن الحسین الجعفی الکندی،ترجمه شرح لغز القانون تصنیف ملک الاطباء شیرازی، الرد علی البابیه به نام مشی الاصناف فی کشف الاعتساف و مجموعه های: 1- شرح لغز شیخ بهایی به نام زبده 2- شرح لغز کشّاف 3-شرح لغز به اسم قانون4- شرح لغز سلیمان5- شرح لغز ابراهیم6- رساله فی عقدالانامل فی حدیث اسلم ابوطالب به عربی11-حواشی بر شرح چغمینی قاضی زاده رومی12- تعلیقات بر مفاتح الحساب مولانا غیاث الدین کاشانی از او برجای مانده است.

طبقه بندی: مجله عالمان زنجان،